بی خوابی و اثرات آن

بی‌خوابی و روابط عاطفی

بنیاد سلامت روانی در بریتانیا، بی‌خوابی را با ایجاد مشکل در روابط عاطفی، خستگی‌ پذیری بالا و فقدان تمرکز فکری مرتبط دانسته‌ است. پیش از این، محققان از ارتباط بی خوابی با افسردگی، ضعف ایمنی بدن و بیماری قلبی خبر داده بودند. گزارش بنیاد سلامت روانی نشان می‌دهد که احتمال برخورد مبتلایان به بی‌خوابی با مشکل در روابط عاطفی چهار برابر بیشتر از سایر افراد است. این گزارش می‌افزاید این افراد سه برابر بیشتر از دیگران دچار افسردگی و فقدان تمرکز ذهنی می‌شوند.

خواب بریده بریده به حافظه لطمه می‌زند.

تحقیقاتی که بر روی موشها انجام‌گرفته، نشان می‌دهد که خوابی که پیوسته نباشد مانع به‌وجود آمدن حافظه می‌شود. دانشگاه استنفورد در تحقیقاتی که در این زمینه انجام داد، متوجه شد که خواب مقطعی موجب می‌شود که حیوانات در شناسایی اشیایی که با آن‌ها از قبل آشنا بوده‌اند، دچار مشکل شوند.
یک متخصص خواب در بریتانیا می‌گوید که مغز در دوران خواب عمیق، وقایع روز را بررسی می‌کند و تصمیم می‌گیرد که چه خاطره‌هایی از این وقایع را به حافظه خود بسپارد. این تحقیق بر روی موش‌هایی انجام گرفت که خوابشان مختل شده‌ بود. اما مدت خواب یا کیفیت خواب آن‌ها با موش‌های دیگر تفاوتی نداشت. محققان برای این آزمایش سلولهایی را انتخاب کردند که در تغییر از حالت خواب به بیداری و بالعکس، نقش مهمی بازی می‌کنند.
محققانی که نتیجه تحقیق خود را در نشریه علمی منتشر کرده‌اند، می‌گویند:

«بیماری‌های ناشی از مشکلات آسیب شناختی، مانند آلزایمر، که حافظه بیمار را تحت تأثیر قرار می‌دهد، پیش از همه روی عواملی مانند خواب بیمار اثر می‌گذارند.»

این محققان اضافه می‌کنند: « ما به این نتیجه رسیده‌ایم که صرف نظر از طول مدت، کیفیت یا عمق خواب، آنچه که برای انسجام حافظه لازم است دست‌کم، یک واحد خواب بدون وقفه است.

تأثیر بی خوابی بر کودک

بی خوابی کودکان باعث ایجاد اختلال در روند رشد کودک،ترشح هورمون‌های رشد کودک در زمان خواب شبانه اتفاق میفتد،میشود. همچنین بدخوابی باعث عدم تمرکز کودک در طول روز می‌شود و همچنین خطر چاقی را افزایش می‌دهد. اختلال رشد و خستگی در طول روز مهم‌ترین تأثیر بی خوابی در کودک می‌باشد.

تأثیر خواب خوب بر زیبایی

پژوهشگران سوئدی ثابت کرده‌اند این باور دیرینه که خواب خوب انسان را زیباتر می‌کند، صحت دارد. به این ترتیب کسانی که برای مدتی طولانی بی‌خوابی می‌کشند، کمتر جذاب و سالم به نظر می‌رسند. از چهره داوطلبانی که در این تحقیقات شرکت کردند دو بار عکس گرفته‌ شد. یک بار بعد از هشت ساعت خواب مستمر و یک بار بعد از سی و یک ساعت بی‌خوابی. بعد از افرادی دیگر خواسته شد که عکسها را مشاهده کنند و نظرشان را بگویند. مشاهده گران بدون اطلاع قبلی از تفاوت زمان عکس برداری به این نتیجه رسیدند که در عکس‌هایی که بعد از بی‌خوابی گرفته شده، داوطلبان کمتر جذاب به نظر می‌رسند.

کیفیت خواب با افزایش سن بهبود می‌یابد

محققان آمریکایی می‌گویند این باور که افراد پیرتر بدتر می‌خوابند ممکن‌است غلط باشد و به گفته آن‌ها واقعیت ممکن‌است عکس این باشد. بررسی بیش از ۱۵۰ هزار نفر از طریق پرسش تلفنی نشان داد که به غیر از یک دوره کوتاه در دهه پنجم عمر – از ۴۰ تا ۵۰ سالگی – کیفیت خواب با بالا رفتن سن بهتر می‌شود. این مطالعه که نتایج آن در نشریه «اسلیپ» چاپ شده حاکیست که افراد ۸۰ تا ۹۰ ساله بهترین کیفیت خواب را گزارش کردند. محققان دریافتند که گلایه از بدخوابی با افزایش سن کاهش می‌یابد و کمترین شکایات از افراد بالای ۷۰ سال شنیده می‌شود. تنها استثنا در این روند مربوط به میانسالان بود که کیفیت خواب آن‌ها افت می‌کرد. این احتمال وجود دارد که افراد مسن تر بدتر می‌خوابند اما احساس بهتری درباره آن دارند.

ساعت زیستی

تمام موجودات زنده دارای یک سازوکار زمان‌سنجی یا «ساعت» هستند که دوره‌های فعالیت و استراحت آن‌ها را کنترل می‌کند. این ساعت‌ها که به نام چرخه‌های زیستی خوانده می‌شوند، به دوره فرایندهای فیزیولوژیک و بیولوژیکی که در یک جدول زمانی تقریباً ۲۴ ساعته نوسان دارند، اشاره می‌کنند. شما احتمالاً خودتان نیز متوجه این تغییرات در بدن خود شده‌اید، احساس انرژی و هوشیاری بیشتر در طول روز و خستگی و کمبود انرژی در ساعات شب.

با وجودی که بسیاری از افراد به چرخه‌های زیستی به صورت یک فرایند منفرد می‌نگرند، امّا در واقع تعدادی ساعت مختلف در بدن وجود دارد که در طول روز نوسان می‌کنند. برای مثال، هوشیاری ذهنی دو نوبت در روز در ساعت‌های ۹ صبح و ۹ شب به نقطه اوج می‌رسد در حالی که این زمان‌ها برای قدرت بدنی ۱۱ صبح و ۷ بعدازظهر است.

خوشه نازکی از حدود ۲۰ هزار نورون در هیپوتالاموس، چرخه‌های زیستی بدن شما را کنترل می‌کند. این مرکز کنترل که به نام هسته فوق کیاسمائی (SCN) شناخته می‌شود، به عنوان مسئول تنظیم ضربان درونی بدن شما عمل می‌کند. هر چند سازوکار دقیق چگونگی عملکرد این فرایند هنوز روشن نیست، امّا نشانه‌های محیطی اهمیت دارند. تأثیر نور خورشید در زمانبندی خواب-بیداری روزانه شاید از همه چیز واضح‌تر باشد.

هنگامی که از نور خورشید در ساعات پایانی روز کاسته می‌شود، سیستم بینایی به هسته فوق کیاسمائی علامت می‌فرستد.

سپس SCN به غدّه صنوبری مغز علامت می‌دهد که تولید هورمون ملاتونین را افزایش دهد. این افزایش هورمون به کاهش فعالیت و احساس خواب آلودگی در شما کمک می‌کند. پژوهش‌های بسیاری در مورد این مسئله صورت گرفته‌است که هنگامی که الگوهای طبیعی نور خورشید دچار وقفه شوند چه اتفاقی برای چرخه‌های زیستی می‌افتد. پژوهش‌های بالینی نشان داده‌اند که افرادی که به‌طور مادرزادی نابینا هستند به دلیل فقدان کامل نور محیطی، معمولاً در چرخه خواب-بیداری خود دچار مشکل می‌باشند.

همچنین کسانی که شب کاری می‌کنند یا زیاد مسافرت می‌کنند نیز با اختلالاتی در چرخه‌های زیستی خود روبرو هستند. در برخی مطالعاتی که در زمینه چرخه‌های زیستی به عمل آمده، عده‌ای را برای چند هفته یا حتی چند ماه در واحدهای زیرزمینی نگاه داشته‌اند و متوجه شده‌اند که چرخه‌های زیستی این افراد به دلیل محرومیت از نور طبیعی، شروع به تغییر از ۲۴ ساعت به ۲۵ ساعت نموده‌است.